شفیعی کدکنی:اهمیت آشنایی باصورتگرایان روس

محمد رضا شفیعی کدکنی:

«به نظر من کسی که دانشجوی ادبیات باشد و فرمالیسم روس را نشناسد، دیپلمش را هم باید ازش گرفت.»

  

در کتابم« رستاخیز کلمات، نظریه ادبی صورتگرایان روس»قصد من روایت تاریخی جریان فرمالیسم روسی است و نه دفاع از آن. امیدوارم کسانی مرا به انکار هدف و آرمان در ادبیات و هنر متهم نکنند... بحث درباره‌ صورت و صورتگرایی به هیچ روی انکار جوانب تاریخی و اجتماعی و فلسفی و آرمانی فرهنگ بشری نیست. آنها اموری هستند که بدیهی بودنشان نیاز به توضیح ندارد... بنابرین، در قیاس سخن برتولد برشت که گفت: «نخست نان و آنگاه اخلاق»، ما هم می‌گوییم: «نخست زندگی و آنگاه صورت»با اطمینان می‌توانم بگویم که بحث از صورتگرایان روس را نخستین‌بار، اینجانب، در دانشگاه تهران مطرح کردم. در درس حافظی که به سال 1356 می‌دادم، از آرای ایشان، به‌ویژه در حوزه آشنایی‌زدایی و مساله وجه غالب و انگیزش بهره بردم... از آن تاریخ به بعد در اغلب نوشته‌ها و کلاس‌هایم، از آرای صورتگرایان روس بسیار بهره برده‌ام و معتقدم این نحله از نظریه‌پردازان فرنگی از موثرترین چهره‌ها در حوزه جمال‌شناسی و نظریه ادبیات و بوطیقا بوده‌اند...